✨ چهار تیپ رفتاری انسان (DISC)

• Dominance یا افراد قرمز 
• Influences یا افراد زرد
• Steadiness یا افراد سبز
• Conscientious یا افراد آبی 

🔸 تعریف رفتار در الگوی رفتاری DISC

در مدل رفتاری DISC، رفتار عبارت است از عمل و عکس العمل‌های قابل مشاهده از یک فرد در موقعیت‌ها و شرایط متفاوت که در این مدل به چهار نوع مجزا تقسیم بندی می‌شود. همه افراد به نسبت‌های متفاوت از همه این تمایلات رفتاری برخوردار هستند، اما همواره میزان یک یا دو تمایل رفتاری در آن‌ها بیشتر است که به آن‌ها "سبک‌های غالب رفتاری" گفته می‌شود.

با تمرین و توجه به زیان بدن، کلمات و جملات فرد تا حدودی می‌توان مدل رفتاری وی را حدس زد. ولی شناخت دقیق مدل رفتاری افراد نیاز به اخذ ایزار سنجش DISC دارد.

✔ مدل رفتاری

• مدل رفتاری Dominance (الگوی رفتاری D یا تسلط گرا): فرد به مسائل و چالش‌ها چگونه پاسخ می‌دهد.
• مدل رفتاری Influence (الگوی رفتاری I یا تاثیرگذار): فرد بر دیگران چگونه تاثیر می‌گذارد.
• مدل رفتاری Steadiness (الگوی رفتاری S یا باثبات): فرد نسبت به تغییرات محیط چگونه واکنش نشان می‌دهد. 
• مدل رفتاری Conscientious (الگوی رفتاری C یا وظیفه محور): فرد به قوانین چگونه واکنش نشان می‌دهد.

🔴 الگوهای رفتاری D یا تسلط گرا (افراد قرمز) دارای ویژگی‌های رفتاری زیر می‌باشند: 

تعیین کننده، ریسک کننده، خواستار و متقاضی، عامل، باانگیزه، مقتدر، قوی و نافذ، رک و صریح، نتیجه گرا، مصمم، پرجرات، محرک، بلند پرواز، اهل رقابت، قاطع، هدفمند، تند و سریع در تصمیم‌گیری و انجام کارها، تند و سریع در صحبت کردن و راه رفتن، اهل چالش و ریسک پذیر، خود محور و کم حوصله هستند و زود عصبانی می‌شوند.

✔ تمایلات این افراد شامل موارد ذیل است:

• حصول نتیجه در اسرع وقت
• فعال کردن افراد و کارها
• چالش پذیری و مقابله طلبی 
• اتخاذ تصمیم در اسرع وقت
• جویا شدن از وضع موجود
• کسب قدرت
• مدیریت نمودن مشکلات و حل آن‌ها 

✔ این افراد طالب محیطی هستند که در آن شرایط زیر موجود باشد:

• اقتدار و اختیار باشد. 
• شهرت، اعتبار و چالش باشد. 
• فرصت‌هایی برای ایجاد دستاوردهای فردی وجود داشته باشد.
• گستره وسیع عملیاتی وجود داشته باشد. 
• جواب‌ها رک و صریح بیان شوند.
• فرصت‌هایی برای پیشرفت فراهم باشد. 
• کنترل و نظارت نباشد.
• فعالیت‌های جدید و متنوع زیادی باشد. 

✔ این اشخاص به افرادی با خصوصیات زیر احتیاج دارند:

• نظرات موافق و مخالف را بسنجند. 
• خطر را در نظر گیرند و محسابه کنند. 
• جانب احتیاط را داشته باشند. 
• یک محیط قابل پیش بینی طرح ریزی کنند. 
• به دنبال واقعیات باشند. 
• قبل از تصمیم گیری آن را بسنجند. 
• نیازهای دیگران را شناسایی کنند.

✔ برای موثرتر بودن، این افراد به شرایط زیر نیاز دارند:

• کارهای سخت به آن‌ها واگذار شود. 
• درک کنند دیگران به آن‌ها نیاز دارند. 
• فنون و روش‌ها را بر اساس تجربیات عملی پایه گذاری کنند.
• هر از گاهی شوک‌هایی را دریافت کنند. 
• گروه آن‌ها را بشناسد. 
• دلایل خود را برای نتایج بیان کنند. 
• از عوامل باز دارنده موجود آگاه شوند. 

✔ جملات، شعارهای و عبارات مورد علاقه گروه قرمز یا D عبارتند از: 

• قدرت - سرعت - دقت - مسئولیت
• تغییر لازمه تحول و بهبود
• شکست آغاز موفقیت (حرکت جدید)
• ما می‌توانیم.
• ما همیشه بالا هستیم.
• ما همیشه برنده‌ایم.
• من توان انجام هر کاری را دارم چون به خودم اعتماد دارم.
• امروز اولین روز از بقیه زندگی من است.
• کار نشد ندارد.
• کاری که قبول کردی را باید تا آخرش بری.
• بهترین دفاع حمله است.
• ما با بال‌های توانمند به قله می‌اندیشیم.
• هدف وسیله را توجیه می‌کند.
• دانش + برنامه ریزی + مدیریت = موفقیت
• من بهترینم (یکه تازم) 

🟡 الگوهای رفتاری I یا تاثیرگذار (افراد زرد) دارای ویژگی‌های زیر می‌باشند:

 بیانگر، الهام بخش، ایده پرداز، معاشرتی، علاقه مند به تعامل و ارتباط با دیگران، اجتماعی، خوش بین و مثبت نگر، متقاعد کننده، قانع کننده، با حسن نیت، تاثیر گذار، دوست داشتنی، اجتماعی، بخشنده، باوقار، مشتاق، اعتمادكننده، محبوب، خونگرم و صمیمی، شاد و سرزنده و اهل تفریح و لذت بردن از زندگی، پرحرف، زود باور و بی نظم.

گروه‌های I علاقه به ارتباط با دیگران و صحبت کردن و تاثیرگذاری بر دیگران دارند، آن‌ها فروشنده‌هایی موفق هستند.

✔ تمایلات این افراد شامل موارد ذیل است: 

• تماس با مردم
• ایجاد تاثیرات مطلوب
• بلیغ و فصیح بودن
• ایجاد محیطی با انگیزه
• ایجاد شور و شوق
• سرگم کردن مردم
• داشتن نگاه خوش بینانه به افراد و شرایط
• مشارکت در گروه

✔ این افراد طالب محیطی هستند که در آن، موارد زیر وجود داشته باشد:

• شناخت اجتماعی و عامه‌پسند وجود داشته باشد. 
• شناخت عمومی از توانایی‌ها وجود داشته باشد.
• آزادی بیان وجود داشته باشد. 
• ارتباطات دموکراتیک و مردمی باشند.
• محیط فارغ از کنترل و پرداختن به جزئیات باشد و همچنین فرصت‌هایی جهت بیان پیشنهادات وجود داشته باشد.
• فرصت‌هایی برای مربیگری و مشاوره وجود داشته باشد.

✔ این اشخاص به افرادی با خصوصیات ذیل احتیاج دارند:

• روی کارها تمرکز کنند. 
• دنبال واقعیات باشند.
• رک و صریح سخن بگویند. 
• برای صداقت احترام قائل شوند. 
• روش‌های نظام‌مند را توسعه دهند. 
• ترجیح دهند به جای افراد با عوامل سرو کار داشته باشند. 
• دارای رویکرد منطقی باشند.
• کار را شخصا تا پایان تعقیب نمایند.

✔ برای موثرتر بودن، این افراد به موارد زیر نیاز دارند:

• اگر C یا D  پایین دارند زمان را کنترل کنند.
• تصمیم‌های هدفمند بگیرند. 
• از تجربه عملی مدیریت استفاده کنند.
• واقع بینانه‌تر افراد را ارزیابی نمایند. 
• اولویت‌ها و ضرب العجل‌ها را در نظر بگیرند.
• اگر D پایین دارند با افراد، قاطع‌تر برخورد نمایند. 

✔ جملات، شعارهای و عبارات مورد علاقه گروه زرد یا I عبارتند از: 

• چون که ما شادیم.
• شاد و مثبت باشید.
• زندگی و روابط انسان‌ها بدون دو رنگی و کلک
• من آن موجم که آرامش ندارم به آسانی سر سازش ندارم.
• چشم‌ها را باید شست، جور دیگر باید دید.
• گذر زمان همه چیز را حل می‌کند.
• دمی بیاسای که جهان همین دم است.
• هر کی نخنده ...!
• زندگی کوتاه است سخت نگیر.
• اوقات خوش آنروز که با دوست به سر شد.
• نگران نباش ... خوشحال باش.

🟢 الگوهای رفتاری S (افراد سبز) دارای ویژگی‌های رفتاری زیر می‌باشند: 

حمایتگر، حساس، باثبات، آرام و صبور، خدمتگذار، خشنود، مردم دار، مهربان و دل رحم، احساساتی و خوش برخورد، سنجیده و متفکر، وفادار، راحت، تودار، خونگرم، همدل، همراه، همکاری کننده، یکنواخت، علاقه مند به گروه و کمک به دیگران و البته کند در تصمیم‌گیری، مقاوم در برابر تغییر و عدم علاقه به ریسک و چالش.

گروه‌های S، علاقه مند به کارهای دارای ثبات و کم ریسک و همچنین علاقه مند به کمک به دیگران هستند و کارهای مددکاری و مشاوره را دوست دارند.

✔ تمایلات این افراد شامل موارد زیر می‌باشند:

• انجام امور با آهنگی ثابت و قابل پیش بینی
• دارای صبر و شکیبایی
• بدست آوردن مهارت‌های خاص
• کمک به دیگران
• وفاداری
• شنونده‌ای خوب
• کنار آمدن با افراد هیجان‌زده
• ایجاد محیط کاری هماهنگ و با ثبات

✔ این افراد طالب محیطی هستند که در آن موارد زیر وجود داشته باشند:

• شرایط موجود حفظ شود مگر آنکه دلایلی برای تغییر وجود داشته باشد. 
• روال روزمره و قابل پیش بینی حاکم باشد. 
• عملکردشان مقبول واقع شود.
• حداقل اشتباه را داشته باشند. 
• از افراد خالصانه قدردانی شود. 
• گروهی آن‌ها را بشناسند. 
• روند کار استاندارد باشد. 
• برخوردها و درگیری‌ها کم باشد.

✔ این اشخاص به افرادی با خصوصیات زیر احتیاج دارند:

• واکنش سریع در برابر تغیرات غیر مترقبه نشان دهند.
• نسبت به ایرادات وظایف محوله واکنش نشان می‌دهند. 
• در بیش از یک مورد از مسائل درگیر باشند. 
• خود ارتقاء باشند. 
• جهت تغییرات به دیگران فشار آورند. 
• در محیط غیر قابل پیش بینی به راحتی کار کنند. 
• در اولویت بندی کارها کمک نمایند. 
• در روش‌های کاری منعطف باشند. 

✔ برای موثرتر بودن، این افراد به موارد زیر نیاز دارند:

• قبل از تغییرات با شرایط همراه شوند. 
• به ارزش فرد اعتبار داده شوند. 
• بدانند تلاش شخصی به چه میزان در تلاش گروهی سهیم است. 
• همکارانی با شایستگی‌ها و صداقت مشابه داشته باشند. 
• خلاقیت آن‌ها مورد تشویق قرار گیرد. 

✔ جملات، شعارهای و عبارات مورد علاقه گروه سبز یا S عبارتند از: 

• رهرو آن نیست گهی تند و گهی خسته رود، رهرو آنست که آهسته و پیوسته رود
• آنچه برای خود نمی‌پسندی برای دیگران هم مپسند.
• مطمئن، متعهد، آینده ساز
• اول خانواده، سلامتی، سپس کار
• دست‌ها با هم برای هم، قلب‌ها با هم برای هم
• یکی برای همه، همه برای یکی
• آرامش شرط اول زندگی
• دنیا بدون صداقت، پوچ و بی مفهوم
• خورشید باش تا اگر نخواستی به کسی بتابی نتوانی
• بنی آدم اعضای یک پیکرند، که در آفرینش ز یک گوهرند.
• زندگی زیباست ای زیباپسند زنده اندیشان به زیبایی رسند.
• سبز همیشه سبز.
• دست در دست هم نهیم به مهر
• من می‌توانم صبر کن و ببین.

 🔵 الگوهای رفتاری C یا وظیفه محور (افراد آبی) دارای ویژگی‌های رفتاری زیر می‌باشند:

 لایق و شایسته، خلاق، کنجکاو، هماهنگ کننده، منظم، دقیق، کمال گرا، حقیقت جو، آداب دان، دارای استانداردهای بالا، تحلیل گر و حسابگر، نظام مند، حساس، محافظه كار، جاافتاده، پايدار، قابل اطمینان، محتاط، تميز، منظم، دقيق، با نزاكت، سیاستمدار. البته بیش از حد منتقد از خود و دیگران هستند. 

گروه‌های C علاقه به تجزیه و تحلیل و انجام کارهای فکری دارند، آن‌ها تحلیل‌گران موفقی هستند و گزارش‌های دقیق و با کیفیتی ارائه می‌دهند. 

✔ تمایلات این افراد شامل موارد زیر می‌باشند:

• پایبندی به دستورالعمل‌های کلیدی و استانداردها
• تمرکز بر جزئیات کلیدی
• تحلیل گرانه فکر کردن، ارزیابی عقاید موافق و مخالف
• سیاستمدارانه رفتار کردن با مردم
• بکارگیری رویکردهای هوشمندانه و غیر مستقیم در برخوردها و درگیری‌ها
• کنترل بر انجام دقیق امور
• تحلیل منتقدانه کارها
• بکارگیری روش‌های نظام‌مند جهت شرایط و فعالیت‌های گوناگون.

✔ این افراد طالب محیطی هستند که در آن موارد زیر وجود داشته باشند:

• انتظارات از عملکرد آن‌ها به وضوح تعیین شده باشد.
• کیفیت و دقت اهمیت داشته باشد. 
• جو فعال و جدی حاکم باشد. 
• فرصت‌هایی برای نشان دادن مهارت‌ها موجود باشد. 
• عواملی که روی عملکرد آن‌ها تاثیر می‌گذارد کنترل شود. 
• فرصت برای پرسیدن "چراها" فراهم گردد و شناخت مهارت‌ها و دستاوردها عملی باشد. 

✔ این اشخاص به افرادی با خصوصیات زیر احتیاج دارند:

• کارهای مهم را واگذار کنند.
• سریع تصمیم بگیرند. 
• از خط مشی‌ها فقط به عنوان رهنمود استفاده کنند. 
• با مخالفت‌ها مصالحه کنند.
• شغل‌های فاقد محبوبیت را مشخص کنند. 
• مباحثات را شروع و آن را پیش برند. 
• افراد را به کار گروهی ترغیب کنند. 

✔ برای موثرتر بودن، این افراد به موارد زیر نیاز دارند:

• با دقت برنامه ریزی کنند. 
• اهداف و توضیحات کار محوله را دقیق بدانند. 
• برنامه ریزی جهت ارزیابی عملکردشان داشته باشند. 
• بازخورد اختصاصی را از عملکرد خویش دریافت کنند. 
• به ارزش‌های فردی به اندازه میزان دستاوردهای آن‌ها احترام بگذارند. 
• میزان تحملشان را در برخوردها و درگیری‌ها بالا ببرند. 

 ✔ جملات، شعارهای و عبارات مورد علاقه گروه آبی یا C عبارتند از: 

• تحقیق، تفکر، تصمیم‌گیری، برنامه ریزی، کار
• نظم و قانون
• ضوابط بجای روابط
• مدیریت صحیح با دست‌های پاک و تفکری خلاق
• اگر بخواهیم می‌توانیم.
• دوری از عملکرد پتی و متی در سیستم
• تلاش، کوشش، سازندگی
• بررسی دقیق، تفکر عمیق، تصمیم صحیح
• منطق، تفکر، نظم سه کلید کار ما است.
• همت و تلاش و نظم در کار و زندگی
• تفاوت بین خوب و عالی، اندکی تلاش بیشتر است.
• موفقیت انسان‌ها در گرو اندیشه آن‌ها است.
• قبل از حرف زدن خوب فکر کن.
• امروز مقدمه فردا است.
• از ماست که بر ماست!

 همه افراد ترکیبی از سبک‌ها و ویژگی‌های D، I، S و C را دارا می‌باشند و این ترکیب منحصر به فرد است. دو فرد یکسان در دنیا وجود ندارند و این دسته بندی‌ها و الگوها برای کمک به شناخت بهتر افراد می‌باشد. بدلیل وجود این ترکیبات افرا دچار تعارض‌ها و استرس‌هایی می‌شوند و سعی می‌کنند با همسان کردن و سازگار نمودن خود با محیط و افراد دیگر ارتباط‌های موفق‌تری برقرار نمایند.

نویسندگان : محمدباقر مرادی - محبوبه دادفر